Analiza SPACE – co to jest?

Podejmowanie decyzji jest nieodłącznym elementem nie tylko prowadzenia własnej działalności gospodarczej, ale również wielu innych dziedzin życia codziennego. Z natury, jeśli musimy podjąć ważne dla nas decyzję, szukamy jakiś poważnych przesłanek, które argumentują takie, a nie inne rozwiązanie. W przypadku biznesu, ważne jest także to w jakiej sytuacji znajduje się nasza firma pod względem strategicznym. A do tego bardzo przydatna będzie analiza SPACE.

Czym jest analiza SPACE?

Analiza SPACE swoją nazwę zawdzięcza od pierwszych liter słów: Strategic, Position, Action, Evaluation, co w języku polskim oznacza strategię, pozycję, działanie oraz ocenę. Określenie tych zmiennych pozwoli na wybór odpowiedniej taktyki, na którą będzie wskazywał wynik analizy SPACE.

Analiza SPACE to zintegrowana metoda polegająca na określeniu pozycji strategicznej naszej firmy. Dlaczego powinniśmy zainteresować się pozycją strategiczną? Pozwala to na obranie odpowiedniej strategii konkurowania, przy wyborze której będziemy uwzględniać różnego rodzaju czynniki zewnętrzne oraz wewnętrzne.

Co badamy w analizie SPACE?

Dzięki analizie SPACE możemy określić to jaki potencjał posiada nasza firma i jej pozycję względem konkurencji oraz całej branży lub rynku. Dzięki temu będziemy mogli pewniej podejmować kluczowe decyzję, mając wgląd w to, jak wygląda nasza sytuacja. W analizie SPACE będziemy więc przyglądać się przede wszystkim:

• Własna firma – najłatwiej jest zacząć od własnego podwórka. Przeanalizujmy zatem strukturę naszej firmy, aspekty technologiczne, a także to do czego dążymy. Jak to zrobić? Zwróćmy uwagę na m.in. liczbę oddziałów, jaką technologię wykorzystujemy oraz jakie cele posiada nasza firma, a także jej poszczególne działy.

• Makrootoczenie naszej firmy – makrootoczenie można określić jako czynniki zewnętrzne, które wpływają na naszą działalność, a na które nie mamy bezpośredniego wpływu. Będzie to zatem np. sytuacja gospodarcza na rynku, sytuacja demograficzna państwa lub regionu, obowiązujące prawo, a także sprawy kulturalne itp.

• Konkurencja – tutaj nie będziemy skupiać się jedynie na konkretnych podmiotach gospodarczych, z którymi konkurujemy lub będziemy konkurować. W analizie SPACE będziemy badać także specyfikę danej branży, np. w branży stolarskiej kluczowym będzie dostęp do materiałów budowlanych, surowców naturalnych itp.

Jak wykonać analizę SPACE?

Przede wszystkim do analizy SPACE wykorzystuje się układ współrzędnych, na których zaznacza się 4 rodzaje determinantów, a także 4 różne strategie, które powinniśmy obrać wobec wyniku przeprowadzenia analizy. Będzie to wyglądało mniej więcej w ten sposób:

Warto zaznaczyć, że cztery determinanty (kolor zielony) będzie można określać indywidualnie w zależności od naszej sytuacji. Jednak do podstawowych w analizie SPACE zalicza się:

• FS – Financial strength – potencjał finansowy. Uwzględnia się tutaj kapitał obrotowy, ogólną płynność finansową itp.

• IS – Industry strength – siła sektora. Wszystko co charakteryzuje rynek i branżę, czyli m.in. popyt oraz stopień stabilizacji ekonomicznej.

• ES – Environmental stability – stabilność otoczenia. Bierze się tutaj pod uwagę różne zmienne, które wynikają z szerszego pojęcia jakim jest sektor, ważny zatem będzie popyt, ale także inflacja, podaż, stopień konkurencyjności itp.

• CA – Competitive advantage – przewaga konkurencyjna. W tym miejscu będziemy uwzględniać wszystko co wyróżnia nas lub naszych konkurentów. Wykorzystywana technologia, jakość obsługi klienta, lojalność odbiorców, know-how, stopień rozpoznawalności marki itp.

Gdy zbierzemy wszystkie istotne czynniki, musimy poddać je ocenie na podstawie punktacji od 1 do 6. Współrzędne będziemy obliczać na podstawie średniej sumy punktów dla poszczególnych osi, np. na osi CA – IS, po dodaniu do siebie wartości ocenianych czynników, otrzymamy współrzędną “x”, dla osi FS – ES otrzymamy wartość “y”. Umiejscowienie punktu P na osi współrzędnych wskaże nam, którą strategię powinniśmy obrać.

Strategie marketingowe w analizie SPACE

W wyniku przeprowadzenia analizy SPACE możemy być przypisani do jednej z czterech strategii. Czym charakteryzują się poszczególne z nich?

• Strategia zachowawcza – będzie wynikiem dla firm, które charakteryzują się wysoką stabilnością finansową, a jednocześnie nie będzie mogła poszczycić się dużą przewagą nad swoją konkurencją. Obranie tej strategii przejawia się zazwyczaj kontynuowaniem obecnie podejmowanych działań w firmie i ich intensyfikacji.

• Strategia agresywna – jeśli nasza firma posiada stabilną sytuację finansową i cieszy się ogromnym zainteresowaniem od strony odbiorców to jest to zdecydowanie dobry scenariusz. Właśnie wtedy powinniśmy wybrać strategię agresywną, która będzie stawiała na dynamizm działań oraz podejmowanie nowych inwestycji, co będzie prowadziło do rozwoju naszego przedsiębiorstwa.

• Strategia konkurencyjna – powinniśmy zainteresować się tą strategią jeśli sektor, w którym funkcjonujemy będzie charakteryzował się dużym potencjałem, przy jednoczesnej niestabilnej sytuacji szerszego otoczenia biznesowego. Działania w tej strategii będą przejawiać się na penetracji rynku oraz zróżnicowanym podejściu do jego asortymentu. Będziemy także poszukiwać potencjalnych nowych źródeł finansowych, które powinny poprawić naszą sytuację.

• Strategia defensywna – jak można się domyślać będzie to najgorsze możliwe wyjście. Wybór tej strategii będzie oznaczał, że nie posiadamy stabilnej sytuacji finansowej, a samo otoczenie rynkowe w tym sektor, w którym działamy jest niestabilny. Będziemy więc skupiać się na monitorowaniu sytuacji na rynku, cięciach w budżecie i jego starannym pilnowaniu.

Podsumowanie

Analiza SPACE pomaga nam podejmować słuszne decyzje biznesowe. Szczególnie istotne jest, że podczas badania bierzemy pod uwagę zarówno czynniki wewnętrzne jak i zewnętrzne badanej organizacji. Chociaż sam proces przeprowadzenia analizy SPACE może wydawać się nieco bardziej złożony niż w przypadku podobnych rozwiązań analitycznych (SWOT, PEST), to mimo wszystko warto jest ją przeprowadzić. 

Dzięki temu będziemy mogli nie tylko obrać odpowiednią dla nas strategię, ale przede wszystkim określimy pozycję strategiczną naszej firmy, co da nam również pogląd na ogólną sytuację naszego przedsiębiorstwa.